Luật Đất đai 2024: Sẽ thực hiện theo dõi và đánh giá quản lý, sử dụng đất

(TN&MT) - Luật Đất đai 2024 đã hoàn thiện quy định về theo dõi và đánh giá đối với quản lý, sử dụng đất đai, trong đó quy định nội dung theo dõi và đánh giá phải thực hiện định kỳ hằng năm; phải có trách nhiệm xây dựng hệ thống theo dõi và đánh giá đối với quản lý, sử dụng đất đai nhằm giám sát việc sử dụng đất có hiệu quả hay không để kịp thời can thiệp.

Luật Đất đai 2013 đã quy định về hệ thống theo dõi, đánh giá đối với quản lý và sử dụng đất để đánh giá việc thi hành pháp Luật Đất đai, hiệu quả quản lý và sử dụng đất đai, sự tác động của chính sách, pháp Luật Đất đai đến kinh tế - xã hội và môi trường trên phạm vi cả nước và các địa phương (Điều 200). Tuy nhiên, để tổ chức thực hiện phải xây dựng Hệ thống này dựa trên Hệ thống thông tin đất đai, mà Hệ thống Thông tin đến nay vẫn chưa được xây dựng hoàn chỉnh.

Dự thảo quy định việc theo dõi và đánh giá đối với việc chấp hành pháp luật về đất đai của người sử dụng đất bao gồm: Việc thực hiện nghĩa vụ của người sử dụng đất, như đăng ký đất đai; sử dụng đất đúng mục đích, đúng ranh giới thửa đất; thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai; tuân thủ đúng quy định khi thực hiện các quyền của người sử dụng đất...

Để khắc phục tình trạng trên và đưa chế định này vào thực hiện ngay, nhằm phát huy hiệu quả của công tác quản lý đất đai tại Điều 232, Luật Đất đai 2024 về theo dõi và đánh giá đối với việc quản lý, sử dụng đất đai.

Trong đó, nội dung theo dõi và đánh giá gồm: việc tổ chức, triển khai thi hành pháp luật về đất đai đối với cơ quan quản lý nhà nước về đất đai; Việc chấp hành pháp luật về đất đai của người sử dụng đất; Hiệu quả quản lý, sử dụng đất đai; tác động của chính sách, pháp luật về đất đai đến kinh tế, xã hội và môi trường; Kiểm tra, giám sát thực tế đối với việc quản lý, sử dụng đất đai.

Luật cũng quy định việc theo dõi và đánh giá được thực hiện định kỳ hằng năm và giao trách nhiệm theo dõi và việc theo dõi đánh, đánh giá của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND các cấp; và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Trong đó, tại điểm a, Khoản 4, Điều 232 về trách nhiệm theo dõi và đánh giá đối với việc quản lý, sử dụng đất đai, Luật giao Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm giúp Chính phủ theo dõi và đánh giá đối với việc quản lý, sử dụng đất đai của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; việc sử dụng đất đối với các dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư và các dự án có quy mô lớn, sử dụng nhiều diện tích đất.

Hướng dẫn cụ thể quy định tại tại Điều 232, Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Đất đai do Bộ TN&MT xây dựng trình Chính phủ đã dành 1 chương là Chương VIII quy định về theo dõi và đánh giá việc quản lý, sử dụng đất đai; kiểm tra chuyên ngành đất đai (từ Điều 101 đến Điều 104).

Luật quy định hoạt động giám sát để đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng đất đai; tác động của chính sách, pháp luật về đất đai đến kinh tế, xã hội và môi trường trên phạm vi cả nước và các địa phương.

Theo đó, Dự thảo Nghị định quy định nội dung theo dõi và đánh giá đối với cơ quan quản lý nhà nước về đất đai, theo dõi và đánh giá đối với việc chấp hành pháp luật về đất đai của người sử dụng đất; xây dựng kế hoạch và tổ chức kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất đai hằng năm. Quy định cụ thể đối tượng theo dõi, đánh giá thuộc trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường đối với diện tích quy mô lớn, sử dụng nhiều diện tích đất; việc kê khai, đăng ký và báo cáo tình hình quản lý, sử dụng đất của người sử dụng đất.

Bên cạnh đó, quy định về cung cấp và phản ánh thông tin về quản lý, sử dụng đất đai, thời điểm, hình thức, nội dung báo cáo; cung cấp và phản ánh thông tin về quản lý, sử dụng đất đai; căn cứ, thẩm quyền, trách nhiệm, nội dung và hình thức kiểm tra chuyên ngành đất đai; trình tự, thủ tục tiến hành kiểm tra.

Nội dung theo dõi và đánh giá việc quản lý, sử dụng đất đai; kiểm tra chuyên ngành đất đai cơ bản được hoàn thiện trên cơ sở quy định hiện hành, có hoàn thiện, quy định cụ thể hơn nội dung theo dõi và đánh giá việc quản lý, sử dụng đất đai của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai và theo dõi và đánh giá đối với việc chấp hành pháp luật về đất đai của người sử dụng đất; quy định căn cứ, thẩm quyền, trách nhiệm, nội dung,hình thức kiểm tra và trình tự, thủ tục tiến hành kiểm tra chuyên ngành đất đai.

Cụ thể, việc theo dõi và đánh giá đối với cơ quan quản lý nhà nước về đất đai bao gồm các nội dung: Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai; Tổ chức triển khai thực hiện Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành; Công tác đo đạc, lập bản đồ địa chính và các bản đồ chuyên ngành về đất đai; đăng ký, lập hồ sơ địa chính, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai; cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; thống kê, kiểm kê đất đai.

Bên cạnh đó, lập, điều chỉnh, thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; phát triển quỹ đất; Giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; Xây dựng, điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất, xác định giá đất cụ thể; Thực hiện thủ tục hành chính và các dịch vụ công về đất đai; Giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trong quản lý, sử dụng đất đai; Thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về đất đai.

Đặc biệt, Dự thảo quy định đối tượng theo dõi, đánh giá thuộc trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường theo quy định tại điểm a khoản 4 Điều 232 Luật Đất đai, bao gồm: Dự án đầu tư có quy mô sử dụng đất từ 30ha trở lên tại khu vực đô thị và từ 50ha trở lên tại khu vực nông thôn; dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh sân gôn; dự án cụm công nghiệp; dự án cảng hàng không, cảng biển, dự án lấn biển; Tổ chức đang sử dụng đất có quy mô sử dụng đất từ 50ha trở lên tại khu vực đô thị và từ 100ha trở lên tại khu vực nông thôn.